Mediacja ma być coraz bardziej trendy, dlatego między innymi od 1 stycznia 2016 r. mamy sporo zmian w tym zakresie w Kodeksie postępowania cywilnego. Poniżej postaram się wskazać najważniejsze zmiany.
Rola sądu w mediacji ma być większa
Zgodnie ze znowelizowanym art. 10 Kpc – W sprawach, w których zawarcie ugody jest dopuszczalne, sąd dąży w każdym stanie postępowania do ich ugodowego załatwienia, w szczególności przez nakłanianie stron do mediacji.
Ponadto zgodnie ze znowelizowanym art. 183[8] Kpc Sąd może skierować strony do mediacji na każdym etapie postępowania. Przed pierwszym posiedzeniem wyznaczonym na rozprawę przewodniczący dokonuje oceny, czy skierować strony do mediacji. W tym celu przewodniczący, jeżeli zachodzi potrzeba wysłuchania stron, może wezwać je do osobistego stawiennictwa na posiedzeniu niejawnym. Ponadto Przewodniczący może wezwać strony do udziału w spotkaniu informacyjnym dotyczącym polubownych metod rozwiązywania sporów, w szczególności mediacji. Spotkanie informacyjne może prowadzić sędzia, referendarz sądowy, urzędnik sądowy, asystent sędziego lub stały mediator.
Co ważne – jeżeli strona bez uzasadnienia nie stawi się na spotkanie informacyjne lub posiedzenie niejawne, sąd może obciążyć ją kosztami nakazanego stawiennictwa poniesionymi przez stronę przeciwną.
Spór sądowy powinien zostać poprzedzony próbą ugody – nowy składnik pozwu
Znowelizowany został art. 187 Kodeksu postępowania cywilnego, który określa minimalne wymogi, które powinien spełniać składany pozew. Dodano w nim wymóg, że każdy pozew powinien zawierać informację, czy strony podjęły próbę mediacji lub innego pozasądowego sposobu rozwiązania sporu, a w przypadku gdy takich prób nie podjęto, wyjaśnienie przyczyn ich niepodjęcia.
Nieuwzględnienie tej informacji będzie stanowić brak formalny pozwu.
Mediacja ma trwać do 3 miesięcy
Kierując strony do mediacji, sąd wyznacza czas jej trwania na okres do trzech miesięcy. Na zgodny wniosek stron lub z innych ważnych powodów termin na przeprowadzenie mediacji może zostać przedłużony, jeżeli będzie to sprzyjać ugodowemu załatwieniu sprawy. Czasu trwania mediacji nie wlicza się do czasu trwania postępowania sądowego.
Koszty mediacji
Poza zmianami w Kodeksie postępowania cywilnego w tym czasie zostały także wprowadzone zmiany w o ustawie kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
I tak wydatki stanowiące koszty sądowe obejmują także koszty mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd.
Ponadto wprowadzono zmiany w art. 79 powyższej ustawy, który określa przypadki zwrotu przez Sąd z urzędu opłaty sądowej uiszczonej w sprawie – ma to zachęcić strony do podejmowania mediacji już w trakcie postępowania sądowego. Najbardziej korzystne będzie zawarcie ugody jeszcze przed rozpoczęciem rozprawy przed sądem pierwszej instancji (zwrot całej opłaty). Aczkolwiek nawet zawarcie ugody w drugiej instancji będzie korzystne dla stron (zwrot połowy opłaty).
Szczegółowe zmiany w tym zakresie przedstawiają się następująco:
- Sąd z urzędu zwraca stronie całą uiszczoną opłatę od pisma wszczynającego postępowanie w pierwszej instancji oraz zarzutów od nakazu zapłaty, jeżeli postępowanie zakończyło się zawarciem ugody przed rozpoczęciem rozprawy przed sądem pierwszej instancji;
- Sąd z urzędu zwraca stronie trzy czwarte uiszczonej opłaty od pisma wszczynającego postępowanie w pierwszej instancji oraz zarzutów od nakazu zapłaty, jeżeli w toku postępowania sądowego zawarto ugodę przed mediatorem po rozpoczęciu rozprawy,
- Sąd z urzędu zwraca stronie połowę uiszczonej opłaty od pisma wszczynającego postępowanie w pierwszej instancji oraz zarzutów od nakazu zapłaty, jeżeli postępowanie w pierwszej instancji zakończyło się zawarciem ugody sądowej po rozpoczęciu rozprawy,
- Sąd z urzędu zwraca stronie połowę uiszczonej opłaty od pisma wszczynającego postępowanie w drugiej instancji, w której sprawa zakończyła się zawarciem ugody sądowej.
Ponadto zgodnie z art. 95 ust. 1 w pkt 8 nie pobiera się opłat od wniosku o zatwierdzenie ugody zawartej przed mediatorem w wyniku prowadzenia mediacji na podstawie umowy o mediację.
Podsumowanie
Wprowadzone zmiany należy ocenić zdecydowanie pozytywnie, szczególnie zmiany dotyczące możliwości redukcji kosztów postępowania. Teraz stronom powinno bardziej zależeć na próbie porozumienia się także na etapie sądowym – możliwość uniknięcia zapłaty opłaty sądowej będzie tutaj z pewnością pomocnym argumentem.
