Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością daje dość dużą swobodę działania wspólnikom takiej spółki. W końcu spółka jest odrębnym podmiotem od wspólników i posiada własną osobowość prawną. Czasami warto jednak pomyśleć o umownym większym związaniu wspólników ze spółką i jej przyszłością. Poniżej proponujemy kilka zmian w umowie spółki, których celem jest zwiększenie kontroli nad spółką przez wszystkich wspólników.
Zabezpieczenie przed sprzedażą, zastawieniem, zamianą lub darowizną udziałów
Proponowany zapis w umowie spółki może mieć następujące brzmienie:
- Wspólnik obowiązany jest powiadomić o zamiarze zbycia lub zastawienia udziałów pozostałych wspólników, którzy są uprawnieni do nabycia zbywanych lub zastawianych udziałów po cenie nominalnej tych udziałów (prawo pierwszeństwa).
- Cena powinna zostać uiszczona w terminie trzech miesięcy od dnia powiadomienia wspólników o zamiarze zbycia lub zastawienia udziałów. Po bezskutecznym upływie powyższego terminu wspólnik może zbyć lub zastawić udziały, co do których zgłosił taki zamiar, z pominięciem prawa pierwszeństwa.
- Jeżeli zamiar nabycia udziałów wyrazi więcej niż jeden wspólnik, wybór wspólnika nabywającego sporne udziały przysługuje wspólnikowi który zgłosił zamiar zbycia lub zastawienia udziałów. W razie braku dokonania takiego wyboru, prawo do nabycia udziałów przysługuje wspólnikowi, który wcześniej zgłosił taki zamiar.
Prawo pierwszeństwa jest dla spółki bardziej korzystne, niż prawo pierwokupu:
- W przypadku prawa pierwszeństwa nabycie udziałów musi nastąpić na warunkach, jakie wspólnik wynegocjował z podmiotem trzecim;
- Prawo pierwszeństwa uniemożliwia wejście do spółki nowej osoby również w razie umowy zamiany lub darowizny udziałów, prawo pierwokupu działa tylko przy sprzedaży udziałów.
Termin z pkt. 2 oraz sposób ustalania wspólnika z pkt. 3 który nabędzie udziały jest przykładowy. Kwestia ta powinna być uregulowana, jednak możliwe są również ewentualnie inne sposoby tej kwestii.
Wyłączenie dziedziczenia udziałów w razie śmierci wspólnika
Proponowany zapis w umowie spółki może mieć następujące brzmienie:
- W przypadku śmierci wspólnika, wyłącza się dziedziczenie udziałów tego wspólnika.
- Udziały zmarłego wspólnika podlegają umorzeniu z czystego zysku.
- Spłata spadkobierców nastąpi nie później niż do końca roku obrachunkowego, w którym spółce dostarczono prawomocne postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub notarialne poświadczenie dziedziczenia.
- Spłata spadkobierców wspólnika nastąpi proporcjonalnie do ich udziałów w spadku, według wartości bilansowej udziałów podlegających spadkobraniu z dnia śmierci wspólnika.
Dla skutecznego wyłączenia dziedziczenia udziałów w razie śmierci wspólnika wymagane jest określenie warunków spłaty spadkobierców niewstępujących do spółki, pod rygorem bezskuteczności ograniczenia lub wyłączenia. Umorzenie powinno nastąpić z czystego zysku, aby nie doszło do obniżenia kapitału zakładowego.
Zakaz konkurencji + konsekwencje naruszenia zakazu
Proponowany zapis w umowie spółki może mieć następujące brzmienie:
- Wspólnik nie może bez zgody wszystkich pozostałych wspólników zajmować się interesami konkurencyjnymi ani też uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej lub jako członek organu spółki kapitałowej bądź uczestniczyć w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek organu. Zakaz ten obejmuje także udział w konkurencyjnej spółce kapitałowej w przypadku posiadania przez wspólnika co najmniej 10% udziałów lub akcji tej spółki albo prawa do powołania co najmniej jednego członka zarządu.
- Spółka w drodze uchwały zgromadzenia wspólników może dokonać umorzenia udziałów wspólnika naruszającego powyższy zakaz. Umorzenie udziałów następuje z czystego zysku.
Konsekwencja naruszenia zakazu konkurencji, określona w pkt. 2 jest przykładowa. Można również określić np. odszkodowanie, w tym także z wykorzystaniem kary umownej, co znacznie ułatwia późniejsze jego dochodzenie.
Podsumowanie
Powyżej podaliśmy tylko przykładowe sposoby większego zabezpieczenia interesów wspólników spółki z o.o. – każdorazowo należy je dostosować do potrzeb danej spółki oraz wspólników. Warto wspomnieć, że dokonanie takich szczegółowych zapisów jest możliwe jedynie przy założeniu spółki w sposób tradycyjny u notariusza lub przy dokonywania zmian umowy spółki wcześniej założonej przez system S24 – w tym wypadku także jednak konieczna jest wizyta u notariusza.
