6 letni termin przedawnienia w roku 2018 – sprawdź, czy musisz płacić, czyli o przedawnieniu wierzytelności[:en]Czy muszę płacić? Czyli o przedawnieniu wierzytelności[:de]Czy muszę płacić? Czyli o przedawnieniu wierzytelności[:]

[:pl]Musimy pilnować swoich interesów. Oznacza to między innymi, że jeżeli posiadamy jakąś wierzytelność, to należy ją na bieżąco egzekwować, aby nie uległa ona przedawnieniu. Z drugiej strony – jeżeli jesteśmy dłużnikami, to możemy skorzystać z niefrasobliwości wierzyciela i podnieść zarzut przedawnienia – jeżeli ono oczywiście nastąpiło. Skuteczny zarzut przedawnienia pozwoli nam uniknąć konieczności spełnienia roszczenia. Poniżej omawiam najważniejsze kwestie związane z przedawnieniem roszczeń.

Aktualizacja lipiec 2018 – skrócenie terminów przedawnienia stało się faktem, czyli nowelizacja Kodeksu cywilnego

9 lipca 2018 r. weszła w życie ustawa o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja wprowadza głównie zmiany dla instytucji przedawnienia, przede wszystkim znacznemu skróceniu ulega ogólny termin przedawnienia roszczeń majątkowych — z 10 lat do 6. Ponadto przedsiębiorca w sporze z konsumentem nie będzie mógł domagać się zaspokojenia roszczenia po upływie terminu przedawnienia, nawet jeśli konsument nie podniesie zarzutu przedawnienia. Celem nowelizacji jest zapewnienie pewności i stabilności obrotu gospodarczego, ochrona konsumenta oraz wspieranie mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich przedsiębiorstw.

Skrócenie terminu przedawnienia roszczeń

Jedną z najistotniejszych zmian jest znaczne skrócenie ogólnego terminu przedawnienia. Dotychczas wynosił on aż 10 lat,  a skrócony został do lat 6.  Analogiczna zmiana dotknęła przepisu stanowiącego długość terminu przedawnienia dla roszczeń uznanych prawomocnym orzeczeniem sądu albo innego organu upoważnionego do rozpoznawania spraw danego rodzaju — i tutaj termin został skrócony z lat 10 do lat 6. Co warte odnotowania, nie zmienia się 3-letni termin przedawnienia dla świadczeń okresowych oraz związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Aby różnice były czytelniejsze, polecam przyjrzeć się poniższej tabelce:

Sposób liczenia terminów przedawnienia

Nie tylko długość terminów przedawnienia, ale też sposób ich liczenia ulega zmianie. Koniec terminu przedawnienia będzie przypadał na ostatni dzień roku kalendarzowego. Zmiana ta ma docelowo doprowadzić do uproszczenia sposobu obliczania upływu terminu, a w konsekwencji ograniczyć spory między dłużnikami a wierzycielami. Należy pamiętać, że zasada ta nie dotyczy terminów przedawnienia krótszych niż 2 lata. Wówczas liczone będą według dawnych zasad, a zatem koniec terminu nastąpi z upływem tego samego dnia roku, kiedy rozpoczął się jego bieg.

Zarzut przedawnienia – dobra wiadomość dla konsumentów

 Do tej pory, aby uwolnić się od odpowiedzialności po zakończeniu biegu terminu przedawnienia, trzeba było podnieść przed sądem zarzut przedawnienia. Teraz w przypadku, gdy roszczenie zostanie skierowane przeciwko konsumentowi, sąd będzie uwzględniał przedawnienie z urzędu.  Jednak w wyjątkowych przypadkach sąd, po rozważeniu interesów stron, będzie mógł nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia przeciwko konsumentowi. Będzie to możliwe po uwzględnieniu długości terminu przedawnienia, długości okresu od upływu terminu przedawnienia do chwili dochodzenia roszczenia czy charakteru okoliczności, które spowodowały niedochodzenie roszczenia przez uprawnionego (chodzi tu np. o wpływ zachowania zobowiązanego na opóźnienie uprawnionego w dochodzeniu roszczenia).

Przepisy przejściowe

Zgodnie z nowelizacją, do roszczeń, które powstały przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych, stosuje się zasadniczo nowe przepisy. W przypadku, gdy przedawnienie dotyczy roszczenia, którego bieg przedawnienia nowe przepisy skracają, bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia w życie nowelizacji. Dla przedawnienia, którego termin rozpoczął się przed dniem wejścia w życie nowych przepisów i nastąpiłoby ono szybciej przy uwzględnieniu dotychczasowych przepisów, uwzględniamy krótszy termin. Obrazuje to poniższa tabelka:

Poniżej przedstawiamy przykłady zastosowania wymienionych przepisów przejściowych:

Przepisy przejściowe zawierają też szczególne reguły dla roszczeń przysługujących konsumentom oraz roszczeń skierowanych przeciwko konsumentom (np. zapłaty za sprzedany produkt).  Dla tych pierwszych roszczeń, jeżeli nie zdążyły się przedawnić do 9 lipca 2018 roku, stosujemy przepisy dawne, a zatem o dłuższym biegu terminu przedawnienia. Jest to zatem kolejna zmiana wprowadzana tą nowelizacją, która zakłada korzystniejsze warunki dla konsumentów. Jeżeli natomiast chodzi o już przedawnione roszczenia przedsiębiorców przeciwko konsumentom, co do których konsument nie podniósł zarzutu przedawnienia przed 9 lipca 2018 roku – znajdą wobec nich zastosowanie nowe przepisy, zgodnie z czym sądy z urzędu uwzględnią tutaj fakt przedawnienia roszczeń przed wejściem w życie nowelizacji.

Ze zmianami dotyczącymi uwzględniania przez sąd z urzędu faktu przedawnienia wiążą się oczywiście odpowiednie wymogi procesowe. Pozew będzie musiał od tej pory zawierać oznaczenie daty wymagalności roszczenia, by ułatwić sądom ustalanie, czy doszło do przedawnienia roszczenia.

Podsumowanie zmian

Już na pierwszy rzut oka widać, że nowe przepisy stawiają w korzystnej sytuacji dłużnika będącego konsumentem. Skrócenie terminów przedawnienia oraz uwzględnianie przedawnienia z urzędu mają chronić konsumenta przed długotrwałą niepewnością spowodowaną niepodejmowaniem działań przez wierzyciela.  Nowelizacja jest niewątpliwie daleko idącym krokiem ku ochronie konsumentów.  Wierzyciel będący przedsiębiorcą będzie mieć jednak wciąż możliwość obrony, gdy upłynął już termin przedawnienia przysługujący przeciwko konsumentowi w przypadkach, które wskazane zostały powyżej – a więc gdy przemawiają za tym względy słuszności.

Aktualizacja styczeń 2018 – projekt zmian w sprawie skrócenia terminu przedawnienia z 10 do 6 lat

5 stycznia 2018 r. został skierowany do rozpatrzenia przez Radę Ministrów projekt ustawy o zmianie ustawy- Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw zawierający zmiany dotyczące skrócenia podstawowego terminu przedawnienia z 10 do 6 lat oraz wprowadzenia odrębnej regulacji skutku przedawnienia roszczeń przysługujących przeciwko konsumentom. 

W projekt przewidziano także zmiany dotyczące biegu terminu przedawnienia roszczeń z tytułu rękojmi oraz egzekucji z rachunku bankowego w sądowym i administracyjnym postępowaniu egzekucyjnym.

Obecnie regulacja będzie przedmiotem prac Rady Ministrów, a następnie zapewne trafi pod obrady Sejmu. Będziemy na biężąco śledzić postępy prac.

Poniżej najważniejższe planowane zmiany:

• podstawowy termin przedawnienia wyniesie 6 lat (obecnie 10 lat) 
• termin przedawnienia roszczeń zasądzonych wyrokiem zostanie także skrócony – 6 lat i 3 lata dla świadczeń okresowych (obecnie 10 lat)
• termin przedawnienia dla roszczeń okresowych i związanych z działalnościa gospodarczą bez zmian – 3 lata
• ważna reguła – koniec terminu przedawnienia przypada zawsze na ostatni dzień roku kalendarzowego, w którym upływa termin przedawnienia – chyba, że termin przedawnienia jest krótszy niż dwa lata
• po upływie terminu przedawnienia nie będzie można się domagać zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi
• w wyjątkowych przypadkach sąd będzie mógł mimo wszystko, po rozważeniu interesów obu stron, nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, jeżeli wymagają tego względy słuszności
• nowe przepisy wejdą w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia

Ważne! Do roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie planowanych zmian i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych stosuje się od dnia wejścia w życie planowanej ustawy przepisy o przedawnieniu zgodnie z nową ustawą. Jeżeli termin przedawnienia byłby w takim wypadku krótszy niż według przepisów dotychczasowych, to bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem wejścia w życie nowej ustawy. Jeżeli jednak przedawnienie rozpoczęte przed dniem wejścia w życie nowej ustawy nastąpiłoby przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia wcześniej, to przedawnienie następuje z upływem tego wcześniejszego terminu. W skrócie – jeżeli przedawnienie byłoby dłuższe niż nowe maksymalne terminy, to stosujemy nowe maksymalne. Jeżeli jednak nastąpiłoby wcześniej, to stosujemy te dotychczasowe. 

Co i w jakim terminie ulega przedawnieniu

Przedawnieniu ulegają jedynie roszczenia majątkowe. Jako przykład takiego roszczenia możemy wskazać roszczenie o zwrot kwoty pożyczki, roszczenie o zapłatę abonamentu za korzystanie z odpłatnego serwisu internetowego, roszczenie o zapłatę ceny za zakupiony towar.

Przedawnienie oznacza, że po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Co istotne, zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne. Przykładowo taki zapis w zawieranej umowie byłby uznany za nieważny. Podobnie same terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną.

Przejdźmy teraz do terminów przedawnienia, bo to wydaje się być tutaj najistotniejsze.

Zgodnie z ogólną regulacją (art. 118 Kodeksu cywilnego) – jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata.

We wspomnianym wyżej okresie 3 letnim przedawnieniu będą ulegać roszczenia o opłatę abonamentową i wynagrodzenie za połączenia telefoniczne z umowy o świadczenie usług telefonicznych, zawartej na podstawie ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (zostało to także potwierdzone w orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2009 r., III CZP 20/09).

Tutaj zwracam uwagę na zapis – jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej. Jak się okaże tych przepisów jest całkiem sporo i w każdym wypadku zalecam weryfikację terminu, który znajdzie zastosowanie w danym wypadku. Przykładowo można wskazać szczególne terminy:

• 2 lata – roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, roszczenia rzemieślników z takiego tytułu oraz roszczenia prowadzących gospodarstwa rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych przedawniają się z upływem lat dwóch (art. 554 Kodeksu cywilnego)
• 2 lata – roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane – od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane.
• 1 rok – roszczenia wynajmującego przeciwko najemcy o naprawienie szkody z powodu uszkodzenia lub pogorszenia rzeczy, jak również roszczenia najemcy przeciwko wynajmującemu o zwrot nakładów na rzecz albo o zwrot nadpłaconego czynszu przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy.
• 1 rok – roszczenia z umowy przewozu rzeczy przedawniają się z upływem roku od dnia dostarczenia przesyłki, a w razie całkowitej utraty przesyłki lub jej dostarczenia z opóźnieniem – od dnia, kiedy przesyłka miała być dostarczona.
• 6 miesięcy – roszczenie biorącego pożyczkę o wydanie przedmiotu pożyczki przedawnia się z upływem sześciu miesięcy od chwili, gdy przedmiot miał być wydany.

Na koniec warto jeszcze dodać, dlaczego warto uzyskać korzystne dla siebie orzeczenie sądowe dotyczące naszego roszczenia. W takim wypadku nasze roszczenie przedawnia się z upływem lat dziesięciu, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu.

Podstawą prawną jest tutaj art. 125 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym:

Roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, przedawnia się z upływem lat dziesięciu, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu.

Jak liczymy termin przedawnienia

Poniżej zostały zawarte podstawowe zasady. Podobnie jak wyżej bieg terminu przedawnienia może być uregulowany odmiennie szczególnymi przepisami.

Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.

Bieg przedawnienia roszczeń o zaniechanie rozpoczyna się od dnia, w którym ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, nie zastosował się do treści roszczenia.

Przerwa i zawieszenie terminu przedawnienia

Bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu

1. co do roszczeń, które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom – przez czas trwania władzy rodzicielskiej;
2. co do roszczeń, które przysługują osobom nie mającym pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę – przez czas sprawowania przez te osoby opieki lub kurateli;
3. co do roszczeń, które przysługują jednemu z małżonków przeciwko drugiemu – przez czas trwania małżeństwa;
4. co do wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju – przez czas trwania przeszkody.

Bieg przedawnienia przerywa się:

1. przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
2. przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje,
3. przez wszczęcie mediacji.

Po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo. W razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym albo przez wszczęcie mediacji, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone.

Pozew od funduszu sekurytyzacyjnego, a przedawnienie

Osoby, które otrzymały pozwy od różnego rodzaju funduszy sekurytyzacjnych, powinny przede wszystkim sprawdzić, czy dochodzona przeciwko nim wierzytelność nie uległa przedawnieniu. Nie ma tutaj znaczenia, że została ona zbyta w drodze cesji. Jako dłużnik masz prawo podnosić względem cesjonariusza wszelkie roszczenia i zarzuty jakie przysługiwały Ci względem cedenta (czyli pierwotnego wierzyciela). Zatem np. jeżeli wierzytelność przysługująca pierwotnemu wierzycielowi uległa przedawnieniu bądź też została przez Ciebie spłacona, możesz podnosić ten zarzut również względem cesjonariusza (nabywcy wierzytelności).

W razie sporu sądowego pamiętaj, że sąd sam nie oddali powództwa z uwagi na przedawnienie roszczenia. Może to zrobić, ale tylko na Twój zarzut. Dlatego tak istotne jest dopilnowanie tego w trakcie procesu sądowego. Dodatkowo można ten zarzut podnieść już na etapie przedsądowym, co powinno zniechęcić naszego wierzyciela do ewentualnego procesu sądowego.

Podsumowanie

Badanie terminu przedawnienia jest jedną z podstawowych czynności, które musi wykonać zarówno wierzyciel, jak i dłużnik. Ten pierwszy, jeżeli chce skutecznie dochodzić swojego roszczenia. Ten drugi, jeżeli chce się uchylić od jego spełnienia. Mamy dwa podstawowe terminy przedawnienia (10 i 3 lata), aczkolwiek mamy również sporo przepisów szczególnych, które ustalają odmienne terminy przedawnienia. Chyba nie trzeba już nikogo przekonywać, jak ważne jest ustalenie prawidłowego terminu przedawnienia.[:en]Musimy pilnować swoich interesów. Oznacza to między innymi, że jeżeli posiadamy jakąś wierzytelność, to należy ją na bieżąco egzekwować, aby nie uległa ona przedawnieniu. Z drugiej strony – jeżeli jesteśmy dłużnikami, to możemy skorzystać z niefrasobliwości wierzyciela i podnieść zarzut przedawnienia – jeżeli ono oczywiście nastąpiło. Skuteczny zarzut przedawnienia pozwoli nam uniknąć konieczności spełnienia roszczenia. Poniżej omawiam najważniejsze kwestie związane z przedawnieniem roszczeń.

Co i w jakim terminie ulega przedawnieniu

Przedawnieniu ulegają jedynie roszczenia majątkowe. Jako przykład takiego roszczenia możemy wskazać roszczenie o zwrot kwoty pożyczki, roszczenie o zapłatę abonamentu za korzystanie z odpłatnego serwisu internetowego, roszczenie o zapłatę ceny za zakupiony towar.

Przedawnienie oznacza, że po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Co istotne, zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne. Przykładowo taki zapis w zawieranej umowie byłby uznany za nieważny. Podobnie same terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną.

Przejdźmy teraz do terminów przedawnienia, bo to wydaje się być tutaj najistotniejsze.

Zgodnie z ogólną regulacją (art. 118 Kodeksu cywilnego) – jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata.

We wspomnianym wyżej okresie 3 letnim przedawnieniu będą ulegać roszczenia o opłatę abonamentową i wynagrodzenie za połączenia telefoniczne z umowy o świadczenie usług telefonicznych, zawartej na podstawie ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (zostało to także potwierdzone w orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2009 r., III CZP 20/09).

Tutaj zwracam uwagę na zapis – jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej. Jak się okaże tych przepisów jest całkiem sporo i w każdym wypadku zalecam weryfikację terminu, który znajdzie zastosowanie w danym wypadku. Przykładowo można wskazać szczególne terminy:

• 2 lata – roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, roszczenia rzemieślników z takiego tytułu oraz roszczenia prowadzących gospodarstwa rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych przedawniają się z upływem lat dwóch (art. 554 Kodeksu cywilnego)
• 2 lata – roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane – od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane.
• 1 rok – roszczenia wynajmującego przeciwko najemcy o naprawienie szkody z powodu uszkodzenia lub pogorszenia rzeczy, jak również roszczenia najemcy przeciwko wynajmującemu o zwrot nakładów na rzecz albo o zwrot nadpłaconego czynszu przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy.
• 1 rok – roszczenia z umowy przewozu rzeczy przedawniają się z upływem roku od dnia dostarczenia przesyłki, a w razie całkowitej utraty przesyłki lub jej dostarczenia z opóźnieniem – od dnia, kiedy przesyłka miała być dostarczona.
• 6 miesięcy – roszczenie biorącego pożyczkę o wydanie przedmiotu pożyczki przedawnia się z upływem sześciu miesięcy od chwili, gdy przedmiot miał być wydany.

Na koniec warto jeszcze dodać, dlaczego warto uzyskać korzystne dla siebie orzeczenie sądowe dotyczące naszego roszczenia. W takim wypadku nasze roszczenie przedawnia się z upływem lat dziesięciu, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu.

Podstawą prawną jest tutaj art. 125 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym:

Roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, przedawnia się z upływem lat dziesięciu, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu.

Jak liczymy termin przedawnienia

Poniżej zostały zawarte podstawowe zasady. Podobnie jak wyżej bieg terminu przedawnienia może być uregulowany odmiennie szczególnymi przepisami.

Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.

Bieg przedawnienia roszczeń o zaniechanie rozpoczyna się od dnia, w którym ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, nie zastosował się do treści roszczenia.

Przerwa i zawieszenie terminu przedawnienia

Bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu

1. co do roszczeń, które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom – przez czas trwania władzy rodzicielskiej;
2. co do roszczeń, które przysługują osobom nie mającym pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę – przez czas sprawowania przez te osoby opieki lub kurateli;
3. co do roszczeń, które przysługują jednemu z małżonków przeciwko drugiemu – przez czas trwania małżeństwa;
4. co do wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju – przez czas trwania przeszkody.

Bieg przedawnienia przerywa się:

1. przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
2. przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje,
3. przez wszczęcie mediacji.

Po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo. W razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym albo przez wszczęcie mediacji, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone.

Pozew od funduszu sekurytyzacyjnego, a przedawnienie

Osoby, które otrzymały pozwy od różnego rodzaju funduszy sekurytyzacjnych, powinny przede wszystkim sprawdzić, czy dochodzona przeciwko nim wierzytelność nie uległa przedawnieniu. Nie ma tutaj znaczenia, że została ona zbyta w drodze cesji. Jako dłużnik masz prawo podnosić względem cesjonariusza wszelkie roszczenia i zarzuty jakie przysługiwały Ci względem cedenta (czyli pierwotnego wierzyciela). Zatem np. jeżeli wierzytelność przysługująca pierwotnemu wierzycielowi uległa przedawnieniu bądź też została przez Ciebie spłacona, możesz podnosić ten zarzut również względem cesjonariusza (nabywcy wierzytelności).

W razie sporu sądowego pamiętaj, że sąd sam nie oddali powództwa z uwagi na przedawnienie roszczenia. Może to zrobić, ale tylko na Twój zarzut. Dlatego tak istotne jest dopilnowanie tego w trakcie procesu sądowego. Dodatkowo można ten zarzut podnieść już na etapie przedsądowym, co powinno zniechęcić naszego wierzyciela do ewentualnego procesu sądowego.

Podsumowanie

Badanie terminu przedawnienia jest jedną z podstawowych czynności, które musi wykonać zarówno wierzyciel, jak i dłużnik. Ten pierwszy, jeżeli chce skutecznie dochodzić swojego roszczenia. Ten drugi, jeżeli chce się uchylić od jego spełnienia. Mamy dwa podstawowe terminy przedawnienia (10 i 3 lata), aczkolwiek mamy również sporo przepisów szczególnych, które ustalają odmienne terminy przedawnienia. Chyba nie trzeba już nikogo przekonywać, jak ważne jest ustalenie prawidłowego terminu przedawnienia.[:de]Musimy pilnować swoich interesów. Oznacza to między innymi, że jeżeli posiadamy jakąś wierzytelność, to należy ją na bieżąco egzekwować, aby nie uległa ona przedawnieniu. Z drugiej strony – jeżeli jesteśmy dłużnikami, to możemy skorzystać z niefrasobliwości wierzyciela i podnieść zarzut przedawnienia – jeżeli ono oczywiście nastąpiło. Skuteczny zarzut przedawnienia pozwoli nam uniknąć konieczności spełnienia roszczenia. Poniżej omawiam najważniejsze kwestie związane z przedawnieniem roszczeń.

Co i w jakim terminie ulega przedawnieniu

Przedawnieniu ulegają jedynie roszczenia majątkowe. Jako przykład takiego roszczenia możemy wskazać roszczenie o zwrot kwoty pożyczki, roszczenie o zapłatę abonamentu za korzystanie z odpłatnego serwisu internetowego, roszczenie o zapłatę ceny za zakupiony towar.

Przedawnienie oznacza, że po upływie terminu przedawnienia ten, przeciwko komu przysługuje roszczenie, może uchylić się od jego zaspokojenia, chyba że zrzeka się korzystania z zarzutu przedawnienia. Co istotne, zrzeczenie się zarzutu przedawnienia przed upływem terminu jest nieważne. Przykładowo taki zapis w zawieranej umowie byłby uznany za nieważny. Podobnie same terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną.

Przejdźmy teraz do terminów przedawnienia, bo to wydaje się być tutaj najistotniejsze.

Zgodnie z ogólną regulacją (art. 118 Kodeksu cywilnego) – jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – trzy lata.

We wspomnianym wyżej okresie 3 letnim przedawnieniu będą ulegać roszczenia o opłatę abonamentową i wynagrodzenie za połączenia telefoniczne z umowy o świadczenie usług telefonicznych, zawartej na podstawie ustawy z dnia 16 lipca 2004 r. – Prawo telekomunikacyjne (zostało to także potwierdzone w orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 7 maja 2009 r., III CZP 20/09).

Tutaj zwracam uwagę na zapis – jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej. Jak się okaże tych przepisów jest całkiem sporo i w każdym wypadku zalecam weryfikację terminu, który znajdzie zastosowanie w danym wypadku. Przykładowo można wskazać szczególne terminy:

• 2 lata – roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy, roszczenia rzemieślników z takiego tytułu oraz roszczenia prowadzących gospodarstwa rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych przedawniają się z upływem lat dwóch (art. 554 Kodeksu cywilnego)
• 2 lata – roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem lat dwóch od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane – od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane.
• 1 rok – roszczenia wynajmującego przeciwko najemcy o naprawienie szkody z powodu uszkodzenia lub pogorszenia rzeczy, jak również roszczenia najemcy przeciwko wynajmującemu o zwrot nakładów na rzecz albo o zwrot nadpłaconego czynszu przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy.
• 1 rok – roszczenia z umowy przewozu rzeczy przedawniają się z upływem roku od dnia dostarczenia przesyłki, a w razie całkowitej utraty przesyłki lub jej dostarczenia z opóźnieniem – od dnia, kiedy przesyłka miała być dostarczona.
• 6 miesięcy – roszczenie biorącego pożyczkę o wydanie przedmiotu pożyczki przedawnia się z upływem sześciu miesięcy od chwili, gdy przedmiot miał być wydany.

Na koniec warto jeszcze dodać, dlaczego warto uzyskać korzystne dla siebie orzeczenie sądowe dotyczące naszego roszczenia. W takim wypadku nasze roszczenie przedawnia się z upływem lat dziesięciu, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu.

Podstawą prawną jest tutaj art. 125 Kodeksu cywilnego, zgodnie z którym:

Roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo przed sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd, przedawnia się z upływem lat dziesięciu, chociażby termin przedawnienia roszczeń tego rodzaju był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu.

Jak liczymy termin przedawnienia

Poniżej zostały zawarte podstawowe zasady. Podobnie jak wyżej bieg terminu przedawnienia może być uregulowany odmiennie szczególnymi przepisami.

Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie.

Bieg przedawnienia roszczeń o zaniechanie rozpoczyna się od dnia, w którym ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, nie zastosował się do treści roszczenia.

Przerwa i zawieszenie terminu przedawnienia

Bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu

1. co do roszczeń, które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom – przez czas trwania władzy rodzicielskiej;
2. co do roszczeń, które przysługują osobom nie mającym pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę – przez czas sprawowania przez te osoby opieki lub kurateli;
3. co do roszczeń, które przysługują jednemu z małżonków przeciwko drugiemu – przez czas trwania małżeństwa;
4. co do wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju – przez czas trwania przeszkody.

Bieg przedawnienia przerywa się:

1. przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
2. przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje,
3. przez wszczęcie mediacji.

Po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo. W razie przerwania przedawnienia przez czynność w postępowaniu przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym albo przez wszczęcie mediacji, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie to nie zostanie zakończone.

Pozew od funduszu sekurytyzacyjnego, a przedawnienie

Osoby, które otrzymały pozwy od różnego rodzaju funduszy sekurytyzacjnych, powinny przede wszystkim sprawdzić, czy dochodzona przeciwko nim wierzytelność nie uległa przedawnieniu. Nie ma tutaj znaczenia, że została ona zbyta w drodze cesji. Jako dłużnik masz prawo podnosić względem cesjonariusza wszelkie roszczenia i zarzuty jakie przysługiwały Ci względem cedenta (czyli pierwotnego wierzyciela). Zatem np. jeżeli wierzytelność przysługująca pierwotnemu wierzycielowi uległa przedawnieniu bądź też została przez Ciebie spłacona, możesz podnosić ten zarzut również względem cesjonariusza (nabywcy wierzytelności).

W razie sporu sądowego pamiętaj, że sąd sam nie oddali powództwa z uwagi na przedawnienie roszczenia. Może to zrobić, ale tylko na Twój zarzut. Dlatego tak istotne jest dopilnowanie tego w trakcie procesu sądowego. Dodatkowo można ten zarzut podnieść już na etapie przedsądowym, co powinno zniechęcić naszego wierzyciela do ewentualnego procesu sądowego.

Podsumowanie

Badanie terminu przedawnienia jest jedną z podstawowych czynności, które musi wykonać zarówno wierzyciel, jak i dłużnik. Ten pierwszy, jeżeli chce skutecznie dochodzić swojego roszczenia. Ten drugi, jeżeli chce się uchylić od jego spełnienia. Mamy dwa podstawowe terminy przedawnienia (10 i 3 lata), aczkolwiek mamy również sporo przepisów szczególnych, które ustalają odmienne terminy przedawnienia. Chyba nie trzeba już nikogo przekonywać, jak ważne jest ustalenie prawidłowego terminu przedawnienia.[:]